Μέχρι πρόσφατα, ένας δανειστής με απαίτηση έναντι οφειλέτη που κατοικεί σε κράτος μέλος της Ε.Ε., έπρεπε πρώτα να ολοκληρώσει με επιτυχία μια αστική αγωγή κατά του οφειλέτη. Μόνο τότε μπορούσε να εκδωθεί ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος βάσει του κανονισμού 805/2004 της Ε.Ε. και να αιτηθεί την εκτέλεση της απόφασης βάσει του εθνικού δικαίου της εκάστοτε χώρας. Εν τω μεταξύ, κατά το χρονικό διάστημα μέχρι την έκδοση της απόφασης, ο οφειλέτης ήταν ελεύθερος να αποξενώσει τα περιουσιακά του στοιχεία, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία ώστε να δύναται να ικανοποιηθεί η απαίτηση του δανειστή.
Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ διαθέτουν εσωτερικές δικαστικές διαδικασίες για τη λήψη προσωρινών αποφάσεων δέσμευσης ή διατήρησης περιουσιακών στοιχείων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα περιουσιακά στοιχεία δε θα αποξενωθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκδίκασης της υπόθεσης, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπήρξε πανευρωπαϊκός μηχανισμός. Για τους λόγους κόστους και χρόνου, ήταν ανέφικτο πρακτικά να ληφθεί διαταγή δέσμευσης σε κάθε κράτος μέλος στο οποίο το άλλο μέρος ενδεχομένως να διατηρούσε περιουσιακά στοιχεία, αφήνοντας τον ενάγοντα χωρίς κάποιο αποτελεσματικό μέσο, ώστε να καταφέρει να εμποδίσει το άλλο μέρος από το να αποξενώσει τα περιουσιακά του στοιχεία, κυρίως σε διασυνοριακές απαιτήσεις.
Ο κανονισμός 655/2014 της ΕΕ θεσπίζει μια ευρωπαϊκή διαδικασία διαταγής διατήρησης λογαριασμού, για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής είσπραξης οφειλών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, προκειμένου να διορθωθεί αυτή η ανεπάρκεια. Η νέα διαδικασία δεν αντικαθιστά τις υπάρχουσες επιλογές βάσει των εθνικών νομοθεσιών, αλλά παρέχει μια πρόσθετη δυνατότητα. Η αίτηση για διαταγή διατήρησης λογαριασμού μπορεί να υποβληθεί από τον αιτούντα προσωπικά, συμπληρώνοντας ένα απλό έντυπο αίτησης, που είναι δημοσιευμένο στον επίσημο ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πολύ λεπτομερείς και σαφείς οδηγίες. Δεν απαιτείται να ενημερωθεί για την αίτηση ο διάδικος. Τόσο η διαδικασία εξέτασης της αίτησης όσο και η καταχώρηση της αίτησης, εφόσον αυτή εγκριθεί, είναι γρήγορη και αποτελεσματική. Το δικαστήριο που είναι αρμόδιο να εκδώσει διαταγή διατήρησης είναι το δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία για την επίλυση της κύριας διαφοράς μεταξύ των διαδίκων.
Στην Κύπρο, οι αιτούντες πρέπει να υποβάλουν αίτηση στο Επαρχιακό Δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία για την κύρια διαφορά. Κατατίθεται μονομερώς (ex parte) βάσει του κανονισμού εφαρμογής της ΕΕ (2016/1823) χωρίς υποχρέωση κοινοποίησης προς το άλλο μέρος. Μόλις το Επαρχιακό Δικαστήριο διαπιστώσει ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για την έκδοση διαταγής διατήρησης λογαριασμού, εκδίδει την διαταγή σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος ΙΙ του Κανονισμού Εφαρμογής της ΕΕ. Στη συνέχεια, η διαταγή διαβιβάζεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης (αρμόδια αρχή στην Κύπρο) και κατόπιν διαβιβάζεται στα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
Αντίστοιχα, όταν εκδίδεται διαταγή διατήρησης λογαριασμού σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, παραλαμβάνεται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης και διαβιβάζεται στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, την ορισθείσα αρχή πληροφόρησης για τους σκοπούς του άρθρου 14 του κανονισμού.
Εάν εφαρμοστεί ορθά και αποτελεσματικά, ο κανονισμός 655/2014 της ΕΕ θα αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τους αιτούντες. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να επιτυγχάνεται η κατάλληλη στάθμιση μεταξύ των συμφερόντων του ενάγοντος και του εναγόμενου, κατά του οποίου αιτείται η διαταγή ώστε να αποτρέπεται η επιτυχία καταχρηστικών αιτήσεων. Επιπλέον, το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 805/2004 προβλέπει ότι ο αιτητής υποχρεούται να παρέχει, ως εγγύηση, ποσό επαρκές για την αποκατάσταση της ζημίας που θα υποστεί ο εναγόμενος από την έκδοση της διαταγής διατήρησης λογαριασμού μέχρι την έκδοση της απόφασηςιικαση της υοση διαδλο μέρος δεν απαιτεσμο.
Κατά την εξέταση της έκδοσης διαταγής διατήρησης, τα δικαστήρια της Κύπρου προσβλέπουν πάντοτε στην δέουσα ασφάλεια όσον αφορά στις αποφάσεις δέσμευσης περιουσιακών στοιχεων και είναι πιθανό να υιοθετήσουν συντηρητική προσέγγιση για την αποτροπή της κατάχρησης της διαδικασίας. Ελπίζεται ότι τα δικαστήρια άλλων κρατών μελών θα υιοθετήσουν επίσης μια ισορροπημένη προσέγγιση.
Για περισσότερες πληροφορίες επί του πιο πάνω συγγράμματος και παροχή νομικής συμβουλής ως προς τυχόν διασυνοριακή απαίτηση και εξασφάλιση περιουσιακών στοιχείων εναγόμενου δια την ικανοποίηση εξ αποφάσεως οφειλής, παρακαλώ επικοινωνήστε με τον κ. Πάρη Χατζηπαναγή στο paris@pahalaw.com
